ΤΟΛΛΙΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

• Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών

από το site ΜOL (Διαδικτυακή Εφημερίδα Δυτ. Αττικής)

Τα τελευταία γεγονότα στο Γραμματικό της Αττικής και η βίαιη επίθεση των ΜΑΤ κατά των κατοίκων που διαμαρτύρονταν για την εγκατάσταση ΧΥΤΑ στην περιοχή, έφερε και πάλι στην επιφάνεια το μεγάλο πρόβλημα της πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων τόσο στην Αττική όσο και σε ολόκληρη τη χώρα. Υπενθυμίζουμε ότι με βάση το νόμο 3164/2003 που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ, προβλεπόταν στα πλαίσια του «περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων» η δημιουργία τριών «χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων» (ΧΥΤΑ) στην Αττική (Φυλή, Γραμματικό και Κερατέα). Το 2006 η ΝΔ με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ (319/22-2-06), προέβη σε τροποποίηση του «περιφερειακού σχεδιασμού» και εκτός από τη δημιουργία ΧΥΤΑ, προέβλεπε τη δυνατότητα αξιοποίησης και άλλων μεθόδων επεξεργασίας ή προεπεξεργασίας αποβλήτων (πριν τη λεγόμενη «υγειονομική ταφή» σε ΧΥΤΑ), όπως δημιουργία Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, Μονάδων Επεξεργασίας Σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων, Εργοστάσια Οργανικών Απορριμμάτων (κομποστοποίησης, παραγωγής βιοερίου), κά.

Αδιέξοδα της πολιτικής διαχείρισης

Ωστόσο ο συγκεκριμένος σχεδιασμός ακόμα κι αν προς στιγμήν αποδεχτούμε τη «λογική» του, έχει έλθει σε αδιέξοδο και έχει γίνει εμφανής η αποτυχία του, αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι από το 2010 απαγορεύεται η ταφή απορριμμάτων χωρίς επεξεργασία (Οδηγία 1999/31/ΕΚ) και οι ΧΥΤΑ πρέπει ως το 2013 να μετατραπούν σε ΧΥΤΥ (χώροι υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων). Ειδικότερα στην Αττική εκτός από το ΧΥΤΑ Φυλής (που συγκεντρώνει όλα τα απορρίμματα της Αττικής…ακόμα και της Κορίνθου ξεπερνώντας κατά τρεις φορές τη δυναμικότητα του), υπάρχουν επίσης μόνο πέντε Κέντρα Διαλογής και Ανακύκλωσης Υλικών (Φυλή, Ελευσίνα, δύο Ασπρόπυργος και Μαρούσι), καθώς και Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης στα Άνω Λιόσια που δημιουργήθηκε πριν το 2004. Επίσης από τους 148 ΧΥΤΑ που προβλέπονταν να δημιουργηθούν σε διάφορες περιοχές της χώρας, λειτουργούν σήμερα μόνο 45 και οι υπόλοιποι είτε βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής, είτε σε διαδικασίες δημοπράτησης, ενώ ορισμένοι έχουν «κολλήσει» εντελώς. Επίσης εξακολουθούν να λειτουργούν 411 παράνομες χωματερές ΧΑΔΑ (χώροι ανεξέλεγκτης διαχείρισης απορριμμάτων) οι οποίες θά έπρεπε να είχαν κλείσει ως τέλος Ιουνίου 2009 με αποτέλεσμα εκτός από κοινοτικά πρόστιμα (34 εκατ.ευρώ ημερησίως για κάθε παράνομη χωματερή), πολλαπλές αρνητικές συνέπειες στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον (αποβολή διοξειδίου άνθρακα, μεθάνιο, διοξινών, μόλυνση υδροφόρου, εστία πυρκαγιών, απειλή εμφάνισης μεταδοτικών ασθενειών κά).

Από την άλλη η «πολιτική διαχείρισης», όλο και περισσότερο αποκτά στοιχεία «μπίζνες» (εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης) με άμεση ανάμειξη ιδιωτικών επιχειρήσεων και μεγάλων πολυκλαδικών ομίλων οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα απορρίμματα ως νέο πεδίο κερδοσκοπίας, απόσπασης δωρεάν κρατικών ενισχύσεων, συμβάσεων ΣΔΙΤ, κλπ, καλυμμένες μάλιστα με το μαδύα της «πράσινης οικονομίας». Δεν είναι τυχαίο που τελευταία, λόγω των αδιεξόδων της πολιτικής διαχείρισης, «ζεσταίνονται» σενάρια καύσης απορριμμάτων (θερμικής επεξεργασίας) με την είσοδο μεγαλο-επιχειρηματιών (Μπόμπολα, Κόκκαλη, Λάτση, Κοπελούζου, κά), σε μια αγορά που υπολογίζεται να φέρει στα ταμεία τους 400 εκατ.ευρώ ετησίως, από τα οποία 200 εκατ.ευρώ στην περιοχή Αττικής.!!

Εναλλακτική πολιτική διαχείρισης και Αριστερά

Αφετηρία μιας σύγχρονης εναλλακτικής πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων με όρους προστασίας της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης, πρέπει να υπολογίζει τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις θετικές εμπειρίες άλλων χωρών, τον ουσιαστικό διάλογο με κοινωνικούς φορείς και τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών κατά τη χωροθέτηση των διαφόρων μονάδων επεξεργασίας. Συνοπτικά οι κυριότεροι άξονες μιας τέτοιας πολιτικής είναι οι εξής:

Α) Δραστική μείωση της «παραγωγής» πάσης φύσεως σκουπιδιών (ιδιαίτερα στερεών αστικών αποβλήτων που ξεπερνούν τα 6,5 εκατ.τόνους ημερησίως) από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, με συστηματική ενημέρωση, σταδιακή αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου, μείωση της χρήσης υλικών συσκευασίας και γενικά των απορριμμάτων από βιομηχανικές, εμπορικές, κλπ επιχειρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 35% του συνολικού βάρους των σκουπιδιών αποτελούνται σήμερα από υλικά συσκευασίας, ενώ στα τρόφιμα φθάνουν 10-12%.!!

Β) Πολιτική επαναχρησιμοποίησης υλικών (μπουκάλια, ρουχισμός, τσάντες για ψώνια αντί πλαστικές σακούλες μιας χρήσης, οικιακή κομποστοποίηση οργανικών, κά), καθώς και εφαρμογή ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή (ειδικοί κάδοι), επαναχρησιμοποίηση ανακυκλωμένων υλικών, δημιουργία δικτύου δημοτικών και διαδημοτικών κέντρων ανακύκλωσης σε όλη τη χώρα κά. Σήμερα μόλις το 13% των σκουπιδιών ανακυκλώνονται σε σχέση με 35% στην ΕΕ (στη Γαλλία 70%), ενώ στους ΧΥΤΑ πηγαίνει το 87% σε σχέση με 49% στην ΕΕ.

Γ) Εφαρμογή κομποστοποίησης στα βιοαποδομήσιμα για την παραγωγή βιοαερίου, ηλεκτροπαραγωγής, βιολιπασμάτων, κά. Στην Ελλάδα παράγονται κάθε χρόνο 17 εκατ.τόνοι οργανικά απόβλητα τα οποία μένουν αδιάθετα. Η μη κομποστοποίηση τους εκτός από την απώλεια βιοαερίου, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με μεθάνιο εντείνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επίσης αποφυγή της καύσης απορριμμάτων (θερμικής επεξεργασίας), απόρριψη της αρχής ο «ρυπαίνων πληρώνει», εφαρμογή μέτρων αποτροπής και απαγόρευσης. Δημιουργία δημόσιων, δημοτικών, διαδημοτικών κλπ, μη κεροσκοπικών φορέων διαχείρισης απορριμάτων και όχι μετατροπή τους σε πεδίο κερδοσκοπικής δράσης των μεγάλων συμφερόντων.

Δ) Ελαχιστοποίηση των υπολειμμάτων σκουπιδιών και θάψιμο τους σε μεγάλες ΧΥΤΥ με εθνικό σχεδιασμό, μακριά από κατοικημένες περιοχές, με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια. Ουσιαστικός δημόσιος διάλογος με κοινωνικούς και αυτοδοικητικούς φορείς και εξασφάλιση συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών, αντί της χρήσης ΜΑΤ.!!

Με μια τέτοια μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης, τα σκουπίδια από όνειδος για τους κατοίκους της Αττικής και των μεγάλων πόλεων, μπορούν να προκύψουν πολλαπλά οφέλη ελαχιστοποιώντας τα όποια προβλήματα για τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτήν την πολιτική διεκδικούν με διάφορους τρόπους οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες, ιδιαίτερα του Γραμματικού, Κερατέας και Αν.Λιοσίων-Φυλής στην περιοχή Αττικής.

ΜΠΑΣΤΕΑΣ ΠΕΤΡΟΣ

• Από την Ιστοσελίδα Η ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ ΚΑΘΕ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Βαστάτε κάτοικοι του Γραμματικού και της Κερατέας

| 10 Ιουλίου 2009 | Πέτρος Μπαστέας |

Όποιος συμφωνεί με την εγκατάσταση ΧΥΤΑ στο δήμο του να σηκώσει το χέρι του. Κανείς;

Όποιος συμφωνεί ότι ο ΧΥΤΑ της Φυλής έχει κορεσθεί και πρέπει όλοι να δείξουμε σύνεση, έτσι ώστε να λειτουργήσουν οι ΧΥΤΑ στους χώρους που έχουν χωροθετηθεί από τον ΕΣΔΚΝΑ (Γραμματικό, Κερατέα), να σηκώσουν το χέρι τους. Όλοι.
Όλοι εκτός των κατοίκων του Γραμματικού και της Κερατέας, οι οποίοι δείχνουν μια απαράδεκτη ανευθυνότητα, αφού δεν συναινούν τα σκουπίδια όλης της Αττικής να θαφτούν δίπλα στα σπίτια τους.
Πριν από ένα περίπου χρόνο τέτοιες μέρες η Κατερίνα Μουστάκη είχε καλέσει στον κήπο της Βίλας Κώστα τον πρώην πρόεδρο του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής και δήμαρχο Ηρακλείου Αττικής κ. Μαστοράκο για να μας «ξεναγήσει» στον όμορφο κόσμο της ανακύκλωσης στη χώρα μας.
Εισερχόμενος στην εκδήλωση διατηρούσα την βαθιά πεποίθηση ότι η χωροθέτηση των νέων ΧΥΤΑ στο Γραμματικό και την Κερατέα είναι μια λύση αναγκαία και ότι οι κάτοικοι των δύο δήμων κακώς διαμαρτύρονται, αφού το συνολικό καλό (της Αττικής) είναι υπεράνω του τοπικού. Ήμουν σίγουρος. Άλλη λύση δεν υπήρχε.
Εξερχόμενος της εκδήλωσης και έχοντας υπόψη μου τις πληροφορίες που μας παρέθεσε ο κ. Μαστοράκος, ότι το ποσοστό της ανακύκλωσης των απορριμμάτων στις Σκανδιναβικές χώρες είναι της τάξης του 95% ενώ στην Ελλάδα μόλις που πλησιάζει το 10%, έθεσα τον εαυτό μου στο πλευρό των κατοίκων Κερατέας και Γραμματικού, οι οποίοι έστω και για καθαρά τοπικιστικούς λόγους, καλά κάνουν και αρνούνται να δεχτούν στην πλάτη τους την αδυναμία των δήμων της Αττικής να κάνουν το αυτονόητο, ήτοι:
ΝΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΟΥΝ.

Ας υποθέσουμε ότι δεν υπήρχε ΕΣΔΚΝΑ (αποκλειστικώς Ελληνική πατέντα, δεν υφίσταται σε καμιά άλλη χώρα) και κάθε δήμος έπρεπε να διαχειριστεί τα σκουπίδια βασισμένος στις δικές του δυνάμεις. Τι θα κάναμε;

Πρώτον, θα υποχρεωνόμασταν να μειώσουμε δραστικά των όγκο των παραγόμενων απορριμμάτων. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα αποφεύγαμε την αγορά προϊόντων που θα περιείχαν μη ανακυκλούμενα υλικά.

Και δεύτερο, θα υποχρεωνόμασταν να διαχωρίζουμε στην πηγή τα απορρίμματα έτσι ώστε το μεγαλύτερο μέρος τους να οδηγείτε στην ανακύκλωση, ένα μικρότερο (οργανικά και κηπευτικά) στην κομποστοποίηση και ένα ελάχιστο (αδρανή υλικά) στον μικρό τοπικό ΧΥΤΑ που θα είχαμε φροντίσει να υπάρχει στα όρια του δήμου μας.
Μιλώντας με νούμερα που αφορούν στο Δήμο Νέας Ερυθραίας αν υπολογίσουμε ότι παράγουμε περίπου 50 τόνους απορριμμάτων ημερησίως, τότε:

- Το 70-80% μπορεί ν΄ ανακυκλωθεί.

- Το 10-15%% να πάει για κομποστοποίηση και να γίνει χρήσιμο λίπασμα.
- Το υπόλοιπο 5-10%, ήτοι 5 τόνοι αδρανών υλικών, μπορεί να πάει στον τοπικό ΧΥΤΑ ή να καεί(;) με τη χρήση σύγχρονων μονάδων καύσης και εξαέρωσης.

Συμπέρασμα;
Βαστάτε κάτοικοι του Γραμματικού και της Κερατέας.
Μην μας επιτρέψετε να λύσουμε το πρόβλημα των σκουπιδιών, μεταφέροντας την ευθύνη στις πλάτες σας.

Θα τα καταφέρουμε μόνοι μας.

Έχουμε λύση.

Υ.Γ. Αν κάποιοι δήμοι όπως π.χ. Εκάλη, Φιλοθέη, Ψυχικό, δεν καταφέρουν τελικά να βρουν χώρο για τοπικό ΧΥΤΑ εντός των ορίων τους, έ τότε, μπορεί το Γραμματικό ή η Κερατέα να τους κάνουν τη χάρη και να πάρουν τα υπολείμματα τους. Σε αντάλλαγμα οι Δήμοι αυτοί μπορούν ν΄ αναλάβουν την φιλοξενία των προσφύγων που στοιβάζονται στον Άγιο Παντελεήμονα ή την Ομόνοια.

ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

• Υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης

«Ο Περιφερειακός Σχεδιασμός είχε αποφασιστεί πριν από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία. Συνεχίσαμε την προσπάθεια, λύθηκαν όλα τα προβλήματα που υπήρχαν και σε νομικό επίπεδο στο Συμβούλιο Επικρατείας, ξεκαθάρισε το τοπίο για τις περιοχές της Κερατέας και του Γραμματικού και θα εφαρμοστεί ο Περιφερειακός Σχεδιασμός με δεδομένο ότι αυτό που πετύχαμε όλο αυτό το χρονικό διάστημα - πέραν της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση - είναι να υπάρξουν εργοστασιακές λύσεις για το μέλλον, να μην στρωθεί σκουπίδι, όπως αρχικά, δυστυχώς, είχε προγραμματιστεί», τόνισε ο υπουργός.

Αναφερόμενος στις αντιδράσεις δήλωσε «οι ελάχιστες αντιδράσεις που παρατηρήθηκαν είναι εντελώς αδικαιολόγητες. Και κάποιοι πρέπει να συλλογιστούν επιτέλους ότι δεν είναι δυνατόν ένα τμήμα της Αττικής να φορτώνεται τόσα χρόνια τα σκουπίδια και κάποιοι άλλοι να νομίζουν ότι είναι δυνατόν να θεωρούν ότι δεν έχουν καμιά υποχρέωση, όταν μάλιστα η σύγχρονη τεχνολογία μας επιτρέπει να μην στρώνεται σκουπίδι». Γι΄αυτό, όπως είπε, «θα εφαρμόσουμε τον Περιφερειακό Σχεδιασμό και δεν πρόκειται να εκθέσουμε τη χώρα σε κινδύνους, οι οποίοι αφορούν πρόστιμα επειδή κάποιοι δεν εννοούν ν’ αντιληφθούν ότι υπάρχει ισότητα ενώπιον των δημοσίων βαρών. Δεν είναι μόνο μια Συνταγματική επιταγή, αλλά είναι επιπλέον και μια στοιχειώδης κοινωνική υποχρέωση».

ΠΑΝΑΤΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΗΣ & ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΑΝΑΤΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΟΥΝ ΤΑ ΜΑΤ ΚΑΙ Ο ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ

ΟΧΙ ΑΛΛΟΥΣ ΧΥΤΑ!

ΟΥΤΕ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ –ΟΥΤΕ ΠΟΥΘΕΝΑ!

Το Παναττικό Δίκτυο Κινημάτων Πόλης και Ενεργών Πολιτών καταγγέλλει την ωμή βία των ΜΑΤ και συμπαραστέκεται στον δυναμικό και δίκαιο αγώνα των κατοίκων του Γραμματικού που αρνούνται να πληρώσουν με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής τους την επονείδιστη κατάσταση όσον αφορά διαχείριση απορριμμάτων στο λεκανοπέδιο Αττικής.

Πιστεύουμε ότι αυτοί που πρέπει να λογοδοτήσουν και να πληρώσουν για όσα γίνονται αυτές τις ώρες στο Γραμματικό είναι ΟΛΟΙ όσοι εμπλέκονται στην αλυσίδα λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Αττική και δεν τηρούν τις νομικά κατοχυρωμένες υποχρεώσεις που έχουν για την μείωση του όγκου των απορριμμάτων.

Το ΥΠΕΧΩΔΕ είναι υπεύθυνο που ακόμα μιλάμε για ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) ενώ στην εποχή μας πρέπει να μιλάμε μόνον για ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων). ΄

Το ΥΠΕΧΩΔΕ υπεύθυνο διότι όταν μιλάει για Περιφερειακό Σχεδιασμό της Διαχείρισης Απορριμμάτων τον αντιλαμβάνεται εντελώς ΑΝΑΠΟΔΑ : Αντί να τηρεί τις ευρωπαϊκά αποδεκτές αρχές διαχείρισης απορριμμάτων που είναι :

1)Αρχή της εγγύτητας και αυτάρκειας

2)Ευθύνη του παραγωγού

3)Ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων δηλαδή : 1ο) Πρόληψη, 2ο) Επαναχρησιμοποίηση 3ο) Ανακύκλωση 4ο) Ανάκτηση 5ο) (τελευταίο και καταϊδρωμένο) ταφή σε ΧΥΤΥ και όχι ΧΥΤΑ.

Σχεδιάζει ξεκινώντας από το τελευταίο, δηλαδή την αναζήτηση περιοχής - θύμα που θα «φιλοξενήσει» τον ΧΥΤΑ

Το ΥΠΕΧΩΔΕ είναι υπεύθυνο διότι δεν ελέγχει τους υπόχρεους σύμφωνα με τον νόμο να εφαρμόζουν Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Απορριμμάτων δηλαδή τους ΟΤΑ και τα εγκεκριμένα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ν 2939/2001). Αλήθεια τι κάνει ο Εθνικός Οργανισμός Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΔΣΑΠ) που υποτίθεται ότι οφείλει να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των συστημάτων; Ως πότε σ’ αυτή τη χώρα τα πάντα θα λύνονται με τη βία των ΜΑΤ ;

Εξίσου υπεύθυνες είναι όμως και όλες οι διοικήσεις ΟΤΑ στο νομό Αττικής που εξακολουθούν να στέλνουν για ταφή απορρίμματαπολύ πάνω από το 12% της συνολικής ποσότητας των απορριμμάτων το οποίο είναι το διεθνώς αποδεκτό υπόλειμμα. Μερικές μάλιστα διατηρούν ακόμα στην περιοχή τους ΧΑΔΑ – Χώρους Ανεξέλεκτης Διάθεσης Απορριμμάτων. Σοβαρές είναι και οι ευθύνες του ΕΣΔΚΝΑ που δεν κάνει τίποτα για όλ’ αυτά.

Ο αγώνας των κατοίκων του Γραμματικού μας αφορά όλους. Χτες η Λευκίμη. Σήμερα το Γραμματικό. Αύριο σίγουρα η Κερατέα. Μεθαύριο ίσως η Βοιωτία, Αργότερα ίσως η απειλή της ολέθριας για το περιβάλλον και την υγεία μας επιλογή του εργοστασίου καύσης απορριμμάτων.

Απαιτούμε :

1) Εδώ και τώρα απόσυρση των ΜΑΤ και του εργολάβου από το Γραμματικό.

2) Επανασχεδιασμό από μηδενική βάση, τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας, όσο και σε επίπεδο ΟΤΑ. Διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες της Αττικής. Πρώτος στόχο η μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων στο λεκανοπέδιο. Αυτό σημαίνει :

• Άμεση οργάνωση προγραμμάτων επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης για όλα τα υλικά που αυτό είναι εφικτό με Διαλογή στη Πηγή.
• Εφαρμογή της κομποστοποίησης για τα βιοαποδομήσιμα
• Δημιουργία διαδημοτικών κέντρων ανάκτησης υλικών και κομποστοποίησης
• Επιβολή της υποχρέωσης ετήσιου δημόσιου απολογισμού για όλους τους υπόχρεους (Δήμοι, Συλλογικά Συστήματα του ν. 2939) στη βάση συγκεκριμένων ποσοτικών στόχων.
• Θεσμοθέτηση της δυνατότητας κοινωνικού ελέγχου σε όλα τα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων.
  

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΥΤΑΛΑΚΗΣ

• Λέκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (Ιανουάριος 2008)

Με την απόφαση 1151/2007 του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας της 29ης Απριλίου 2007 φαίνεται να ανοίγει εν μέρει ο δρόμος για την επίλυση του χρόνιου προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Περιφέρεια Αττικής. Η απόφαση αυτή απορρίπτει αίτηση ακυρώσεως της Κοινότητας Γραμματικού που ζητούσε την ακύρωση των αποφάσεων για τη χωροθέτηση και την έγκριση περιβαλλοντικών όρων που επιτρέπουν την κατασκευή ΧΥΤΑ σε ιδιαίτερου κάλους δασική έκταση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι λόγοι ακύρωσης που είχαν προβληθεί στηρίζονταν στα δεδομένα που ίσχυαν κατά την υποβολή της σχετικής αίτησης. Συγκεκριμένα οι σχετικοί λόγοι αφορούσαν:

α. Τη μελέτη χωροθέτησης, η οποία δεν έλαβε υπόψη ότι από το ΧΥΤΑ ως τον Ευβοϊκό κόλπο η απόσταση είναι μόλις 1,8 χιλιόμετρα. Το γεγονός αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τη μόλυνση του κόλπου.

β. Την ύπαρξη υπόγειας πηγής που υδρεύει τον οικισμό Σέσι.

γ. Την ύπαρξη ρέματος που ρέει στα όρια της λεκάνης της λίμνης του Μαραθώνα.

δ. Το ενεργό σεισμικό ρήγμα που, αν ενεργοποιηθεί, ενδέχεται να προκαλέσει ρήγμα στον πυθμένα του ΧΥΤΑ.

ε. Την εγγύτητα του χώρου στον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου Δήμου Ραμνούντας.

στ. Τον κίνδυνο, οι βορειοανατολικοί άνεμοι που πνέουν στην περιοχή να προκαλέσουν δυσάρεστη εκπομπή αερίων προς τις όμορες κατοικημένες περιοχές

ζ. Τη σημαντική κυκλοφοριακή επιβάρυνση που θα προκαλέσει η λειτουργία του ΧΥΤΑ στην ευρύτερη δασική περιοχή.

η. Το δασικό χαρακτήρα της περιοχής και το γεγονός ότι αποφάσεις αναδάσωσης δεν έχουν ακόμη αρθεί.

Το Συμβούλιο Επικρατείας δέχθηκε ότι η απόφαση άρσης της αναδάσωσης μπορεί να εκδοθεί και μετά την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και πριν από την παρέμβαση στο δάσος. Η απόφαση επισημαίνει ότι η κατασκευή ΧΥΤΑ σε δασική έκταση είναι επιτρεπτή για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Από την έκδοση της απόφασης έχουν, ως γνωστόν, προκύψει νέα δεδομένα, τα οποία ανέτρεψαν το συνολικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο της Αττικής. Η απώλεια χιλιάδων στρεμμάτων δασικών εκτάσεων από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού στην Πάρνηθα και την Πεντέλη αποτελούν νέα δεδομένα, τα οποία δεν επιτρέπεται να αγνοεί η διοίκηση και η πολιτική ηγεσία. Αυτά ακριβώς επιβάλλουν επιτακτικά το συνολικό επανασχεδιασμό της περιβαλλοντικής πολιτικής στην περιφέρεια Αττικής και φυσικά την επανεξέταση της χωροθέτησης των ΧΥΤΑ. Η συρρίκνωση του δασικού πλούτου της Αττικής και οι συνέπειες για την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της θα έπρεπε να λειτουργήσουν ως μήνυμα εγρήγορσης και συνειδητοποίησης της οδυνηρής πραγματικότητας που τείνει να διαμορφωθεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων αλλά και ο έλεγχος της νομιμότητας που επιχείρησε το Δικαστήριο δεν επιτρέπουν την ανάδειξη του προβλήματος. Οι μελέτες, στις οποίες στηρίχθηκαν οι αποφάσεις χωροθέτησης της διοίκησης, είναι παρωχημένες. Γι’ αυτό ακριβώς απαιτείται η επικαιροποίησή τους, ώστε να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις από την κατασκευή του ΧΥΤΑ, μεταξύ των άλλων, στο διαρκώς συρρικνούμενο δασικό ισοζύγιο της Αττικής.

Από την πείρα αναδεικνύεται η ελλείπουσα βούληση και ικανότητα της διοίκησης να διαχειρισθεί το μείζον και πιεστικό πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεσματικά. Εκτός αυτού, σπάνια λαμβάνει μέριμνα για την επίλυση των προβλημάτων που συνδέονται με τη λειτουργία των ΧΥΤΑ στην ευρύτερη περιοχή. Οι μελέτες αντιμετωπίζουν το ζήτημα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά κανόνα αποσπασματικά και σημειακά. Από τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας προκύπτουν ωστόσο σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που δεν απασχολούν συνήθως τη διοίκηση. Είναι προφανές ότι η ιδιαίτερου κάλους περιοχή της λίμνης Μαραθώνα καθώς και οι όμορες δασικές εκτάσεις θα επιβαρυνθούν σημαντικά από τη λειτουργία του ΧΥΤΑ και από το πρόσθετο κυκλοφοριακό βάρος που φαίνεται να μην έχει μελετηθεί επαρκώς.

Εξάλλου, ανεξάρτητες μελέτες αναδεικνύουν ότι η υγειονομική ταφή των απορριμμάτων δεν αποτελεί πλέον τη βέλτιστη τεχνολογικά λύση. Γι’ αυτό το σκοπό προσφέρονται και άλλες τεχνολογίες, όπως λ.χ. η καύση των απορριμμάτων, που είναι πολύ πιο αποτελεσματικές ως προς τον περιορισμό των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το ΥΠΕΧΩΔΕ απορρίπτει όμως τις εναλλακτικές αυτές τεχνολογίες, επικαλούμενο ιδίως το υψηλό κόστος λειτουργίας τους. Η ευρωπαϊκή εμπειρία μας δείχνει όμως ότι δεν βρίσκονται πια σε πειραματικό στάδιο, αλλά εφαρμόζονται σε μεγάλη έκταση στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Η διοίκηση πρέπει λοιπόν να αναθεωρήσει τη στάση της ως προς την τεχνολογική αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης λύσης. Πρέπει να σημειωθεί ότι μια σειρά κοινοτικών οδηγιών επιβάλλει την υποχρέωση αιτιολόγησης των τεχνολογικών επιλογών σε ανάλογα έργα με γνώμονα τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες.

Η χωροθέτηση ΧΥΤΑ στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής δεν αποτελεί μέρος του ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού της περιφέρειας και ιδιαίτερα της Β.Α. Αττικής. Αντιμετωπίζεται εκ των ενόντων και δεν εντάσσεται λειτουργικά στα σχέδια του ΥΠΕΧΩΔΕ για τη δημιουργία πόλων ανάπτυξης στην περιοχή ούτε συνυπολογίζει τις επιπτώσεις μια τέτοιας παρέμβασης στο συνολικό περιβαλλοντικό ισοζύγιό της. Η επανεκτίμηση των δεδομένων αυτών θα επιβραδύνει βραχυπρόθεσμα την οριστική λύση στο οξύ πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην περιφέρεια. Θα συμβάλλει ωστόσο αποφασιστικά στον από καιρό ληξιπρόθεσμο εξορθολογισμό του περιβαλλοντικού σχεδιασμού της ευρύτερης περιφέρειας, αίροντας εύλογες ενστάσεις των κατοίκων της.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΟΥΡΗΣ

ΝΟΜΑΡΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

• Απόσπασμα από την ομιλία του στην Διημερίδα της Τ.Ε.Δ.Κ.Ν.Α. για την διαχείριση των απορριμμάτων

"...Θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για να αναφέρει κανείς, ακόμη και επιγραμματικά, το ιστορικό των χαμένων ευκαιριών στην διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική τις τελευταίες δεκαετίες.
Πολλά μπορούμε να θυμηθούμε, όμως δεν μπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για την επιβολή προαποφασισμένων επιλογών χωρίς διάλογο και επομένως χωρίς κοινωνική συναίνεση......"
"...Θα τονίσω όμως για μία ακόμη φορά ότι οι χαμένες ευκαιρίες δεν μπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για την αυταρχική επιβολή αποφάσεων, όταν μάλιστα στηρίχθηκαν σε μελέτες αμφισβητούμενης εγκυρότητας, που στόχευαν όχι σε επίλυση του προβλήματος αλλά στην επιστημονικοφανή επένδυση προειλημμένων αποφάσεων. Γι’ αυτό άλλωστε όλοι όσοι ξεκίνησαν ή συνεχίζουν αυτήν την μεθόδευση για να λύσουν υποτίθεται το πρόβλημα των απορριμμάτων στην Αττική αρνήθηκαν μέχρι σήμερα πεισματικά οποιοδήποτε διάλογο τόσο για το περιεχόμενο των μελετών όσο και για τις εναλλακτικές προτάσεις που έχει διατυπώσει η επιστημονική κοινότητα...."

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

τ. ΠΡΕΣΒΗΣ - ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.

• Από αναφορά του στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

“Σας γνωρίζω ότι οι αρμόδιες Ελληνικές Αρχές ενέκριναν την κατασκευήν δύο χώρων υγειονομικής ταφής στις τοποθεσίες “Μαύρο Βουνό” έξωθεν της Κοινότητας Γραμματικού και εις την περιοχή Βραγόνι παρά την Κερατέα Αττικής, πράγμα το οποίον θα προκαλέσει τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση σε περιοχές υψηλής φυσικής και ιστορικής αξίας.

Εν προκειμένω αρκετές ρήτρες της απόφασης της επιτροπής για συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής δεν έγιναν σεβαστές όπως το σημείο 8 του παραρτήματος 1 της αποφάσεως της Επιτροπής που αναφέρεται στην έναρξη και τη λήξη των έργων καθώς και τα στοιχεία 1,2 και 5β του σημείου 12 “Ειδικοί όροι” του ιδίου παραρτήματος, όπου προβλέπονται ορισμένες ειδικές προϋποθέσεις και προθεσμίες που πρέπει να τηρηθούν.

Επισημαίνεται κυρίως το γεγονός ότι ο νομός Αττικής που δεν καταλαμβάνει πλέον των 3% της Ελληνικής χερσαίας και νησιωτικής επικράτειας, φιλοξενεί περί τα 4,5 εκατομμύρια κατοίκων ήτοι το 44% του συνολικού Ελληνικού πληθυσμού.

ʼρα η ελαχίστη αυτή έκτασις θα πρέπει να επιβαρυνθή περιβαλλοντολογικά με απορρίμματα-απόβλητα και λύματα του ημίσεως περίπου Ελληνικού πληθυσμού.

Παρακαλούμε δια την άμεσον εί δυνατόν παρέμβασιν της Επιτροπής ώστε να αποφευχθή η εφαρμογή της αποφάσεως των Ελληνικών Αρχών, η οποία ούτως ή άλλως θα πρέπει κατά τας οδηγίας της ΕΕ να έχει ημερομηνίαν λήξεως το 2009″.